معاونت سیاسی، امنیّتی و اجتماعی
دفتر امور اجتماعی و فرهنگی
 
شناسنامه ­ی فرهنگی -اجتماعی شهرستان تربت جام
 
 
 
 
 
بهار   1397 
 
 
 
 
 
                                                                                                           
 
 
 
نام کتاب: شناسنامه­ی فرهنگی- اجتماعی شهرستان تربت جام
شورای برنامه­ریزی استان خراسان رضوی: سیّد کمال الدّین حسینی، سعید صالح، زهره اسماعیلیان، رضا رحیمی، حمید صابر، فرامرز نودهی و محمّدرضا پهلوان
مجری طرح: مؤسّسه­ی پژواک پژوهش فردای پارس
طرّاح جلد: مسعود بهنود
نوبت چاپ: تابستان 1397  
مشهد، خیابان بهار، چهارراه استانداری، استانداری خراسان رضوی، دفتر امور اجتماعی و فرهنگی 38590030-051
 
 
 
 
 
 
 
پیشگفتار
ایران در افق چشم‌انداز بیست ساله چنین ویژگی‌هایی خواهد داشت: دست‌یافته به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی‌ با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری و تولید علم (سند چشم انداز بیست ساله). در مهم‌ترین اسناد توسعه ملی کشور بر تقویت فرهنگ ایرانی اسلامی، ضرورت برخورداری از فناوری‌های اطلاعاتی و ارتباطات سازنده بین‌المللی به عنوان شاخصه‌های قدرت و توان ملی به وضوح تاکید شده است. به ویژه آنکه تحولات پرشتاب فناوری‌های اطلاعاتی در عصر جدید، علاوه بر ابعاد فنی و دانشی آن، تاثیرات فرهنگی اجتماعی عمیقی را در جامعه اطلاعاتی امروز به دنبال داشته و زمینه ارتباطات وسیع بین فرهنگی مناطق، شهرستان‌ها و جوامع را فراهم کرده است.
در راستای تحقق اسناد فرادستی فوق الذکر و همچنین با اطلاع از این امر که تصمیم‌سازی‌ها در سازمان‌های اداری، صرفا به اتکای اطلاعات و آمار صحیح و مستند محقق گشته، فلذا امروزه دسترسی سهل و سریع به منابع اطلاعاتی و آماری بیش از پیش ضرورت می‌یابد. در این میان، دفاتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری‌ها به لحاظ گستره‌ی نقش خود در امور متنوع علمی، فرهنگی و هدایت بخشی دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی استانی، نقشی بی‌بدیل دارا می‌باشند. در همین راستا و به منظور دستیابی سریع و صحیح به اطلاعات فرهنگی– اجتماعی شهرستان‌های استان، تهیه شناسنامه 28 شهرستان استان پهناور خراسان رضوی در بهار 1397– هم به صورت مکتوب و هم نرم‌افزاری- در دستور کار قرار گرفت و  اینک، فاز صفر آن با همیاری پژوهشگران موسسه‌ی «پژواک پژوهش فردای پارس» قابل بهره‌برداری گشته است. بخش زیادی از اطلاعات مورد استفاده از این مجموعه از داده‌های سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضوی فراهم شده است.
امید است در فازهای بعدی این پروژه، اطلاعات و شاخص‌های حیاتی‌تر و مفیدتر شهرستان‌ها  - و البته تحت وب-  فراهم و در اختیار کارشناسان ادارات و دستگاه‌ها و همچنین پژوهشگران حوزه فرهنگ و توسعه‌ استان و میهن سرفرازمان قرار گیرد ان شاالله .
مزید امتنان است خوانندگان محترم با نقطه نظرات اصلاحی و تکمیلی، یاری‌گر ما باشند.
                                                       
با احترام – محمدرحیم نوروزیان
معاون سیاسی- امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان رضوی
 
 
 

 
 
 
 
فهرست مطالب
1. مشخصّات کلّی شهرستان تربت جام. 1
1-1. موقعیّت جغرافیایی شهرستان تربت جام. 1
1-2. وجه تسمیه و  پیشینهی شهرستان تربت جام. 1
1-3. آب و هوای شهرستان تربت جام. 2
1-4. ناهمواریها (کوه ها، رودخانه ها و دشتها) شهرستان تربت جام. 2
1-5. جمعیّت شهرستان تربت جام. 2
1-6. ترکیب جمعیّتی، قومی- قبیلهای، زبان و مذهب شهرستان تربت جام. 2
1-7. آداب و رسوم، مناسک و باورهای اجتماعی شهرستان تربت جام. 3
1-8. تقسیمات کشوری شهرستان تربت جام. 3
1-9. مناطق محروم شهرستان تربت جام. 4
2. امور و فعّالیّتهای فرهنگی شهرستان تربت جام. 4
2-1. کتابخانه های شهرستان تربت جام. 4
2-1-1. شاخصهای کتابخانه ی شهرستان تربت جام. 4
2-2. سالنهای اجتماعات و نمایش شهرستان تربت جام. 5
2-2-1. تعداد کلّ سالن های نمایش شهرستان تربت جام. 5
2-3. سینماهای شهرستان تربت جام. 6
2-3-1. شاخص های سینمایی شهرستان تربت جام. 6
2-4. کانونهای فرهنگی و هنری شهرستان تربت جام. 6
2-4-1. کانونهای پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان تربت جام. 6
2-5. پارکها و فضاهای تفریحی شهرستان تربت جام. 7
2-6. فضاهای ورزشی شهرستان تربت جام. 7
2-6-1. شاخص سرانه ی فضاهای ورزشی شهرستان تربت جام. 9
2-6-2. شاخص های ورزشی شهرستان تربت جام. 9
2-7. کتب و مقالات مهم دربارهی تاریخ، فرهنگ و جغرافیای شهرستان تربت جام. 11
2-8. چهره های سرشناس و دارای نفوذ، سرداران شهید شهرستان تربت جام. 12
2-9. نشریات محلی شهرستان تربت جام. 13
3. شاخص های مهمّ شهرستان تربت جام. 13
3-1. شاخصهای ازدواج و طلاق شهرستان تربت جام. 13
3-2. وقایع چهارگانه ی جمعیّت شهرستان تربت جام. 14
4. آموزش و پرورش و کانونهای پرورش فکری شهرستان تربت جام. 14
4-1. تعداد مدارس شهرستان تربت جام در سال تحصیلی 97-96. 14
4-2. تعداد دانش آموزان شهرستان تربت جام در سال تحصیلی 97-96. 14
4-3. تعداد معلّمان شهرستان تربت جام در سال تحصیلی 97-96. 14
4-4. شاخصهای آموزش و پرورش شهرستان تربت جام (بخش اول) 15
4-5. شاخصهای آموزش و پرورش شهرستان تربت جام (بخش دوم) 15
4-6. مراکز علمی و تربیتی آموزش و پرورش شهرستان تربت جام. 17
4-7. مراکز و کانونهای پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان تربت جام. 17
5. آموزش عالی شهرستان تربت جام. 18
5-1. مشخصّات دانشگاهها و مؤسّسات آموزش عالی  و فنّی شهرستان تربت جام. 18
5-2. وضعیّت دانشجویان شهرستان تربت جام. 18
5-3. خوابگاه های دانشجویی شهرستان تربت جام. 18
5-4. تشکّل های دانشجویی شهرستان تربت جام. 19
5-5. نشریّات دانشجویی شهرستان تربت جام. 20
5-6. آثار مهمّ دانشجویی دربارهی جغرافیا، تاریخ و فرهنگ شهرستان تربت جام. 21
6. امور و فعّالیّتهای مذهبی شهرستان تربت جام. 22
6-1. ائمّه ی جمعه شهرستان تربت جام. 22
6-2. مدارس علمیّه ی شهرستان تربت جام. 22
6-3. تعداد حوزه های علمیّه و طلّاب، مساجد و حسینیّه‌ها و روحانیّون مقیم شهرستان تربت جام. 23
6-4. موقوفات شهرستان تربت جام. 23
6-4-1. پنج موقوفه ی مهمّ شهرستان به ترتیب اهمّیّت.. 23
7. بهداشت و درمان شهرستان تربت جام. 23
7-1. تعداد مراکز و کادر بهداشتی- درمانی شهرستان تربت جام. 23
7-2. وضعیّت بیمارستانهای شهرستان تربت جام. 24
7-3. شاخصهای حوزه ی سلامت و بهداشت شهرستان تربت جام (بخش اوّل) 24
7-4. شاخصهای حوزه ی سلامت و بهداشت شهرستان تربت جام (بخش دوم) 25
8. خدمات اجتماعی و حمایتی شهرستان تربت جام. 25
8-1. بیمه شدگان و حمایت شدگان شهرستان تربت جام. 25
8-2. شاخصهای بیمه ی سلامت شهرستان تربت جام. 26
8-3. مراکز ویژه ی خدمات توانبخشی بهزیستی شهرستان تربت جام. 26
8-3-1.تعداد مراکز حمایتی-  اجتماعی شهرستان تربت جام. 26
8-3-2. جمعیّت تحت پوشش بهزیستی شهرستان تربت جام. 27
8-4. مراکز خدمات حمایتی اجتماعی کمیته ی امداد امام خمینی (ره) شهرستان تربت جام. 27
8-4-1. تعداد  ایتام و حامیان کمیته ی امداد امام خمینی (ره) شهرستان تربت جام. 27
8-5. مراکز و خدمات پیشگیری شهرستان تربت جام. 28
9. فعّالیّتهای جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام. 28
9-1. تعداد اعضای جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام. 28
9-2. تعداد کانونها و دوره های آموزشی جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام. 28
9-3. فعّالیتهای شاخص جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام. 29
10. شوراهای اسلامی شهر و روستاهای شهرستان تربت جام. 30
10-1. تعداد شورای شهر، روستا ، بخش و تعداد اعضای شوراهای اسلامی شهرستان تربت جام. 30
10-2. مصوّبات شاخص فرهنگی و اجتماعی شوراهای اسلامی شهرها و روستاها و اقدامات شاخص شهرداران محترم و دهیاران شهرستان تربت جام  30
11. نهادهای صنفی و تخصّصی شهرستان تربت جام. 31
11-1. تعداد تشکلهای صنفی شهرستان تربت جام. 31
12. تشکّلهای خیریّه و سازمانهای مردم نهاد (سمنها) شهرستان تربت جام. 32
12-1. خیریّه‌های مهمّ شهرستان تربت جام. 32
12-2. سمن‌های فرهنگی (زنان ، جوانان  ، زیست محیطی، اجتماعی و...) شهرستان تربت جام. 32
12-3. اقدامات شاخص سمنهای شهرستان تربت جام در سال 1396. 33
12-4. تعداد تشکّلهای خیریّه و  سازمانهای مردمنهاد شهرستان تربت جام. 34
13. فعّالیّتهای توسعه ای شهرستان تربت جام. 34
13-1. نشستها و گردهمایی های توسعه محور شهرستان تربت جام در سال 1396. 34
13-2. فعّالیّتهای فضای مجازی سایتهای مهم وشبکه های مجازی فعّال با مخاطبان شهرستان تربت جام. 34
13-3. نظر فرماندار محترم دربارهی فرصت‌ها، تهدیدها و راهبردهای مهمّ شهرستان تربت جام. 35
منابع: 36
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

1. مشخصّات کلّی شهرستان تربت جام

1-1. موقعیّت جغرافیایی شهرستان تربت جام

این شهرستان با پهنه‌ای حدود 8149.6 کیلومتر مربّع مساحت که معادل7% وسعت استان می­باشد در دشت‌ و در شمال شرقی استان خراسان رضوی قرارگرفته است و تا تهران‌ 977 کیلومتر فاصله‌ دارد. تربت جام در کنار مرز ایران و افغانستان، در مسیر راه مشهد – اسلام قلعه واقع شده است. از نظر جغرافیایی در 34 درجه و 56 دقیقه تا 35 درجه و 59 دقیقه عرض شمالی از خط استوا و 60 درجه و 1 دقیقه تا 61 درجه و16 دقیقه طول شرقی از نصف النّهار گرینویچ و در شرق استان  قرار دارد. این شهرستان از شمال با شهرستان سرخس، از غرب با شهرستان فریمان ، از شمال شرق با کشور ترکمنستان، از جنوب با شهرستان تایباد و از شرق با کشور افغانستان همجوار است (برنامه وبودجه، جلد اوّل، 1395: 199).

1-2. وجه تسمیه و  پیشینه­ی شهرستان تربت جام

تربت جام از شهرهای قدیمی استان خراسان به­شمار می­رود. در پیشینه­ی تاریخی آن، شـهرت این شهرستان به‌­ مناسبت‌ مدفن‌ یکی از مشایخ، به­ نام شیخ‌ احمدجام ملقّب به شیخ ژنده پیل، یکی‌ از عرفای‌ قرن‌ پنجم‌ هجری‌، تربت جام‌ نهاده‌ شده‌ است‌. « حمدالله مستوفی در نزهة القلوب، آن را اقلیم چهارم خوانده اسـت. تاریخ مختصر خراسـان این منطقه را اساطیری دانسـته است به­طوری­که فردوسی در داستان سهراب از بخش سمنگان این منطقه یاد می­کند.» (برنامه وبودجه، 1395: 199) در بررسی‌های عمیق و طولانی‌تر که توسّط میراث فرهنگی انجام گرفته است در می‌یابیم که  در متون جغرافیایی و تاریخی تا ظهور اسلام، نام و نشانی از جام به هر شکل مشاهده نمی‌شود . در قرون اولیّه­ی اسلام، جام را به­صورت «زام» منطقه­ی وسیعی می‌بینیم که شهری است از قصبه­ی ایرانشهر و آن قصبه ای است از ربع نیشابور و آن از اقلیم چهارم است. برای اوّلین بار احمدبن یحیی البلاذری مورّخ قرن سوم هجری از «زام» نام می‌برد که بسال 28 یا 29 هجری به دست عبدالله بن عامر بن کزیز فتح گردیده است. محمّد جریر طبری در ذیل وقایع سال 116 هجری قمری از زام یاد می‌کند که در آن قلعه‌ای مستحکم به نام « باذکر » قرار و حاکم زام به نام هیثم در آن مقام داشته است. از اواسط نیمه­ی اوّل قرن دوم هجری تا اواسط قرن چهارم هجری نامی از زام یا جام در متون مشاهده نمی‌شود و دلیل این امر ظاهراً این است که وقایع مهم و سرنوشت سازی در طول مدّت فوق در آن سامان رخ داده است.  اواخر قرن دوم هجری اوج ظلم و ستم عباسیّان و مطلع قیام‌های خونین مردم خراسان بر ضدّ حکومت خودکامه است که نهضت‌های سیاه­جامگان (به رهبری ابومسلم خراسانی) برمکیان، طاهریان، صفاریّان، سامانیان و اسماعیلیان از آن جمله‌اند. بدیهی است هر قیامی سرکوبی را به دنبال داشته است؛ بنابراین بعید نیست که زام، زیر سمّ ستوران لشکریان خلفا نابود شده باشد. در اواخر قرن چهارم هجری گویا جام، دوباره جان گرفته است. در کتاب حدود العالم من المشرق الی المغرب که در سال 372 هجری تألیف گردید هنوز نامی از جام یا زام، به چشم نمی‌خورد و نویسنده­ی کتاب از شهرکی اسم می‌برد بنام «پوژگان» (در حوالی تربت جام فعلی) که در ردیف «خانمید»، «سلومد»، «سنگان»، «زوزن» بوده است. لسترنج مؤلّف «جغرافیای تاریخی سرزمین‌های خلافت شرقی» معتقد است که « خاورِ ولایت زاوه و شمال خاوری قهستان نزدیک رودخانه­ی هرات، ولایت زام یا جام است که کرسی آن در قرن چهارم هجری شهر بوزجان بود- بوزجان شهری بزرگ و دارای صد و هشتاد دهکده- » در اواخر قرن پنجم هجری شیخ احمد ژنده پیل از ترشیز (کاشمر) به جام آمد و تا آخر عمر در آنجا زندگی کرد و مشرب خاصّی از خود به یادگار گذاشت که هنوز پیروان و دلباختگان آن را در تربت جام و اطراف آن شهر مشاهده می‌کنیم. شیخ احمد ژنده پیل در سال 536 ه.ق وفات کرد و در جام به خاک سپرده شد و از این تاریخ به بعد جام به « تربت شیخ جام » معروف شد . در جریان حمله­ی مغول، بوزجان و جام تصرّف شد؛ امّا جام مانند دیگر متصرّفات مغول با خاک یکسان نشد و پناه­گاهی برای خانه باختگان هراتی و فوشنجی و بوزجانی و غیره گردید. بعید نیست که مغولان تحت تأثیر عظمت مقام شیخ، از ویران کردن جام منصرف شده باشند؛ زیرا ابن بطوطه که در اواسط قرن هفتم هجری جام را دیده است از آن به­عنوان شهری متوسّط و زیبا یاد نموده که دارای باغ‌ها و درختان فراوان بوده و حریر آن شهرت داشته است و یاقوت حموی نیز که همزمان با حمله­ی مغولان ( نیمه­ی اوّل قرن هفتم هجری ) جام را مشاهده کرده آن را از توابع نیشابور و بوزجان را قصبه­ی آن برشمرده است. حمدالله مستوفی در قرن هشتم هجری از جام به بزرگی یاد کرده است و می‌گوید:« قریب دویست پاره دیه دارد» . پادشاهان اواخر ایلخانی و تیموری ظاهراً به تربت جام عنایت داشته و آن را به ویرانی نکشانیده‌اند و این امر شخصاً به برکت مقام شیخ احمد ژنده پیل در جام بوده است. به قول لسترنج « در اواخر قرن هشتم هجری امیر تیمور، قبر شیخ احمد جام را زیارت کرده است بعد از امیر تیمور، شاهرخ و بایسنقر توجّه زیادی به تربت جام نشان داده و در آبادانی و عمرانی آن تلاش نموده‌اند. تعدادی از ابنیه ملحقات مقبره شیخ و نیز آثاری که در منطقه تربت جام هنوز بر پا هستند دلیل این مدّعا می‌باشند. در زمان صفویّه نیز که بنای حکومتشان بر «تصوّف» نهاده شده بود صوفی صافی - شیخ احمد جام - باعث بذل توجّه آنان به­خصوص شاه طهماسب و شاه عباس و شاه صفی به آن دیار شده بود که آثار و اطلال مربوط به آن دوره در بیشتر نقاط تربت جام به چشم می‌خورد . تپّه‌های باقیمانده از زمان صفویّه در تربت جام، یادگارهای زمان شاه سلطان حسین صفوی و حمله­ی وحشیانه و ددمنشانه­ی اشرف افغان به سال 1133 هجری است که آن حدود، را همه با خاک یکسان کرد و از آن تاریخ به بعد نام بسیاری از شهرها و آبادی‌های منطقه از صفحه­ی روزگار برافتاد و جام آسیب فراوان دید و از خیلی بلاد و قصبات بجز نامی، اثری باقی نماند.»

1-3. آب و هوای شهرستان تربت جام

تربت جام‌ در دشت واقع شده است؛ از این روی، دارای‌ آب‌ و هوای‌ معتدل‌ کوهستانی‌ است. بیشترین درجه حرارت آن در تابستان به 40 درجه بالای صفر و کم‌ترین آن در زمستان به 13 درجه زیر صفر می‌رسد. میانگین باران سالیانه­ی آن، حدود 254 میلی‌متر است.

1-4. ناهمواری­ها (کوه­ها، رودخانه­­ها و دشت­ها) شهرستان تربت جام

دشت‌جام که جزئی از حوضه­ی آبریز «قره قوم» به شمار می­رود دارای رودخانه­ی جام و هری­رود است که رودخانه­ی هری­رود                               از افغانستان سرچشمه می‌گیرد؛ امّا دشت جام به سبب وجود رسوبات جام‌رود بسیار حاصل‌خیز است.

1-5. جمعیّت شهرستان تربت جام

براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال1395 ، شهرستان تربت جام دارای 71802 خانوار و 267671 نفر جمعیّت بوده است که 132231 نفر در مناطق شهری و 135440 نفر در مناطق روستایی زندگی می‌کنند. براساس نتایج مذکور، متوسّط رشد سالانه­ی جمعیّت نسبت به سال 1390 معادل 4 درصد بوده است، نرخ شهرنشینی در این شهرستان 4/49 درصد، بعد خانوار 7/3 نفر، نسبت جنسی 102 درصد و تراکم نسبی معادل 8/32 نفر در هر کیلومتر مربّع است (برنامه و بودجه، جلد اوّل، 1395: 201).

1-6. ترکیب جمعیّتی، قومی- قبیله­ای، زبان و مذهب شهرستان تربت جام

تبار آنان آریایی و زبان­شان پارسی دری با گویش شیرین محلّی تربتی است. بیش‌تر مردم این شهر مسلمان و پیرو مذاهب شیعه جعفری و سنّی هستند.

1-7. آداب و رسوم، مناسک و باورهای اجتماعی شهرستان تربت جام

آداب و رسوم ازدواج در شهرستان تربت جام شامل این موارد است: گندم پاک کنی، هیزمی، حنا بندان، عروسی ​
​سوگواری‌ها  نیز بر دو قسم است:
1.مذهبی
۲. فردی
1. سوگواری مذهبی:
عزاداری‌های مذهبی در این منطقه به دو صورت انجام می‌‌‌شود . دسته­ی اوّل: آن‌هایی که پیرو مذهب تشیّع هستند ، عزاداری مهم‌ّشان همان ماه محرّم است که سینه‌زده و روضه می‌خوانند و روز عاشورا هم حلیم یا آبگوشت به فقرا می‌دهند .دیگر، روزهای ضربت خوردن و شهادت حضرت علی (ع) که خانواده‌ها، حلیم بین خانه‌ها تقسیم می­کنند و در وفات سایر بزرگان دین ممکن است فقط روضه بخوانند. اهل تسنّن عزادای مذهبی­شان بیشتر به صورت مخارجی است که در روزهای وفات برای تغذیه­ی فقرا صرف می‌کنند و آن روزها عبارتند از : ماه وفات پیامبر (ص ) که معمولاً در یکی از روزهای این ماه هر فردی که استطاعت مالی داشته باشد خوراکی تهیّه و عدّه­ای از اهالی و فقرا را اطعام می‌کند . دیگر، روز عاشورا است که تقریباً  بیشتر اهالی در مخارج آن سهیم هستند . قبل از صرف غذا، سخنرانی‌هایی توسّط علما درباره­ی آداب دینی و وقایع عاشورا ایراد می‌شود. در روز وفات حضرت علی ( ع) هم بعضی خانواده‌ها حلیم تقسیم می‌کنند و برای افطار کسانی که در نماز جماعت مسجد شرکت کرده‌اند می‌فرستند . ضمناً اهل تسنّن در مقابل خشکسالی و یا هجوم آفات مختلف نظیر: ملخ و کرم بر مزراع، چند رأس گاو و یا شتر و گوسفند قربانی و به­صورت آبگوشت بین فقرا تقسیم می­کنند تا خداوند درخواست آن‌ها را اجابت کرده و برای کشتزارها باران نازل کند، این رسم تقریباً همه ساله اجرا می‌‌شود .
2. سوگواری فردی :
عزاداری فردی در این منطقه به این­گونه است که بعد از فوت فردی از یک خانواده، ابتدا او را در اتاق یا منزل می­شویند و سپس جنازه را به قبرستان حمل و در آنجا دفن می‌کنند در این موقع از طرف خانواده­ی میّت، مقداری پول یا نخود و کشمش بین فقرا تقسیم می‌شود و سپس جمعیّتی که با جنازه به قبرستان رفته‌اند برای گفتن تسلیت به بازماندگان آن شخص به منزلش باز می‌گردند و به این طریق تعزیه شروع می‌شود . تعزیه­ی رسمی، مدّت سه روز است (البتّه به توصیه­ی رهبران مذهبی شهرستان تربت جام، برگزاری تعزیه فقط یک روز در مسجد و یا منزل می‌باشد) و در این مدّت معمولاً اقوام و نزدیکان آن خانواده و عدّه‌ای از سایر اهالی برای صرف شام و یا ناهار دعوت می‌شوند؛ ولی خرج مهمّی که داده می‌شود روز سوم و هفتم تعزیه است که تقریباً از بیشتر طبقات برای صرف ناهار دعوت می­گردد و در هریک از این روزها سه جزء از قرآن مجید توسّط مدعوین ختم می‌شود .خرج‌های دیگری که داده می‌شود یکی در روز چهلم و دیگری خرج سال است که به همان گونه عدّه‌ای را دعوت می‌کنند؛ البتّه در این مجلس، فقرا را هم اطعام می‌کنند از کسانی که برای گفتن تسلیت به مجلس تعزیه می‌آیند، با قهوه و چای پذیرایی می‌شود .در ضمن بعضی از اقوام متوفّی و عدّه‌ای از دوستان و آشنایان که از دهات اطراف به تعزیه می‌آیند یک روز یا بیشتر در آنجا می‌مانند و با خود مقداری خوار و بار از قبیل: قند ، برنج یا گوسفند برای خانواده­ی متوفّی می‌آورند و گاهی تا مدّت یک سال نیز از اطراف به تعزیه می‌آیند. در بین اهل تسنّن رسم است که در ماه شعبان برای شادی روح اموات خود یک وعده غذا می‌دهند که عدّه‌ای از اهالی و بیشتر فقرا برای صرف آن دعوت می‌شوند.

1-8. تقسیمات کشوری شهرستان تربت جام

براساس آخرین تقسیمات کشوری، شهرستان تربت جام در پایان سال  1395 ، دارای 5 شهر، 5 بخش، 13 دهستان، 332 روستا، 251 روستای با سکنه و دارای 207 روستای بالای 20 خانوار می‌باشد. فاصله­ی این شهرستان تا مرکز استان 164کیلومتر مربّع و تا شهر تهران 977 کیلومتراست. دارای 6/180 کیلومتر مرز مشترک با کشورهای افغانستان و ترکمنستان می­­باشد (برنامه و بودجه، جلد اوّل، 1395: 201).

1-9. مناطق محروم شهرستان تربت جام

بر‌اساس مصوّبه­ی هیأت وزیران (به شماره  76254/ت  36095  مورّخ 10/4/1388) کلّ  شهرستان تربت جام جزء مناطق محروم و کمتر توسعه یافته می‌باشد. براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، بالغ بر267671 نفر از جمعیّت شهرستان درمناطق محروم و کمتر توسعه‌یافته زندگی می­کنند و سهم این شهرستان از کلّ جمعیّت مناطق محروم استان معادل 9/17 درصد است و از این لحاظ در بین شهرستان‌های استان در رتبه­ی نخست قرار دارد (برنامه و بودجه، جلد اول، 1395: 205).
 
 

2. امور و فعّالیّت­های فرهنگی شهرستان تربت جام

2-1. کتابخانه­های شهرستان تربت جام

نام کتابخانه	موقعیّت		نوع کتابخانه			تعداد کتاب	سال بهره برداری
	شهری	روستایی	نهادی	مشارکتی	مستقل
شهیدرجائی	*	-	*	-	-	30000	1344
شهید باهنر	*	-	8	-	-	000/17	1367
شهید مطهری	*	-	*	-	-	16000	1378
کتابخانه­ی مشارکتی زندان	*	-	-	*	-	6000	1392
ثامن الائمّه (ع) مهمان­شهر	*	-	*	-	-	10000	1393

 

2-1-1. شاخص­های کتابخانه­ی شهرستان تربت جام

کتابخانه­های عمومی
شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
تعداد کتابخانه­های عمومی تحت نظارت ادار­ه­ی­ کلّ کتابخانه های عمومی استان	کتابخانه	204	205	9	9	4.4	4.4
سرانه­ی کتابخانه­های عمومی تحت نظارت اداره­ی کلّ کتابخانه­های عمومی استان	نفر به کتابخانه	29384.3	31387.8	29190.2	29741.2	-	-
تعداد کتاب کتابخانه­های عمومی تحت نظارت اداره­ی کلّ کتابخانه­های عمومی استان	جلد	2680173	3035441	112679	125586	4.2	4.1
سرانه­ی کتاب کتابخانه­های عمومی تحت نظارت اداره­ی کلّ کتابخانه­های عمومی استان	کتاب به 100 نفر	44.7	47.2	42.9	46.9	-	-
جمعیّت مراجعه کنندگان به کتابخانه­های عمومی  تحت نظارت اداره­ی کلّ کتابخانه­های عمومی استان	نفر	4923741	224807	157759	3350	3.2	-
فرهنگ و ارشاد اسلامی
تعداد کتابخانه­های عمومی تحت نظارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (کانون مساجد شهری و روستایی)	کتابخانه	1237	1223	59	62	4.8	5.1
سرانه­ی کتابخانه­های عمومی تحت نظارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (کانون مساجد شهری و روستایی)	نفر به کتابخانه	4845.9	5261.2	4452.7	4317.3	_	-
تعداد کتب کتابخانه­های عمومی تحت نظارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (کانون مساجد شهری و روستایی)	جلد	2474000	2444000	118000	124000	4.8	5.1
سرانه کتب کتابخانه­های عمومی تحت نظارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (کانون مساجد شهری و روستایی)	کتاب به 100 نفر	41.3	38	44.9	46.3	_	-
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

 

2-2. سالن­های اجتماعات و نمایش شهرستان تربت جام

نام سالن	ظرفیّت صندلی	دستگاه بهره بردار	آغاز بهره برداری	ملاحظات (امکانات ویژه و جانبی)
سالن تربیت	280نفر	آموزش و پرورش	1371	صوت ،نور ، اطفای حریق
ولایت	175 نفر	فرهنگ و ارشاد اسلامی	1378	صوت ،نور ، اطفای حریق
سالن شبکه بهداشت و درمان	184 نفر	شبکه­ی بهداشت و درمان	1381	صوت ،نور ، پرژکتور ، سیستم کامپیوتر
سالن شهید ساربانی	460	دانشگاه آزاد اسلامی	1384	صوت ،نور ، پرژکتور ، سیستم کامپیوتر
تالار جامی	150	شهرداری	1396	صوت ،نور ، پرژکتور ، سیستم کامپیوتر

 

2-2-1. تعداد کلّ سالن­های نمایش شهرستان تربت جام

شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
تعداد سالن نمایش	سالن	28	54	1	2	3.6	307
گنجایش سالن­های نمایش	صندلی	6045	16072	156	470	2.6	2.9
تعداد تماشاگران سالن نمایش	نفر	238205	-	4000	-	1.7	-
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه­ی استان خراسان رضویِ؛1394و 1395

 

2-3. سینماهای شهرستان تربت جام

نام سینما	ظرفیت صندلی	مالکیت	آغاز بهره برداری	تعداد تماشاگران
				1394	1395	1396
ندارد	-	-	-	-	-	-

 

2-3-1. شاخص های سینمایی شهرستان تربت جام

شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
تعداد سالن سینما	باب	35	52	1	1	2.9	1.9
گنجایش سالن­های سینما	صندلی	11714	10749	420	420	3.6	3.9
سرانه­ی سالن­های سینما	صندلی به 1000 نفر	2	1.7	1.6	1.6	-	-
تعداد تماشاگران سینما	نفر	2255122	215918.3	0	0	0	-
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

 

2-4. کانون­های فرهنگی و هنری شهرستان تربت جام

اقسام کانون	تعداد		مجموع	تعداد اعضا
	کانون­های شهری	کانون­های روستایی		1394	1395	1396
کانون­های فرهنگی و هنری ارشاد	70	70	140	135	140	140
کانون­های فرهنگی و ورزشی بسیج	22	22	44	35	44	44
کانون­های فرهنگی و هنری سازمان تبلیغات	27	27	54	40	53	54

 

2-4-1. کانون­های پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان تربت جام

شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
تعداد مراکز  کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (ثابت)	مرکز	34	34	1	1	2.9	2.9
تعداد مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (سیّار)	مرکز	6	6	1	1	16.7	16.7
تعداد مراکز کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان (پستی)	مرکز	3	3	0	0	0	0
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

2-5. پارک­ها و فضاهای تفریحی شهرستان تربت جام

پارک اصلی		پارک محلّه		سرانه­ی فضای سبز شهرستان به متر مربّع
تعداد	مساحت	تعداد	مساحت	94	95	96
28	561144 متر مربّع	3	95850 هکتار	1	1	1

 

2-6. فضاهای ورزشی شهرستان تربت جام

نام مجموعه	مالکیّت	آغاز بهره برداری	مساحت فضای ورزشی		تعداد هیأت­های ورزشی			وضعیّت (فعّال/غیر فعّال)
			روباز	سرپوشیده	آقایان	بانوان	جمع
استادیوم فوتبال وحدت مسابقاتی  2000 نفری چمن	اداره­ی ورزش و جوانان	1354	-	19980	-	-	-	فعّال
سالن کشتی صالح آباد  تمرینی	اداره­­ی    و­رزش و جوانان	1357	-	180	-	-	-	فعّال
سالن تختی تمرینی در دو طبقه	اداره­ی ورزش و جوانان	1358	-	877,5	-	-	-	فعّال
سالن شهید میری تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1362	-	768	-	-	-	فعّال
گود کشتی با چوخه	اداره­ی ورزش و جوانان	1365	-	2000	-	-	-	فعّال
سالن وحدت مسابقاتی 1000 نفری	اداره­ی ورزش و جوانان	1368	1500	1470	35	24	59	فعّال
سالن  شهدای  ورزشکار	اداره­ی ورزش و جوانان	1368	-	322	-	-	-	فعّال
سالن شهید رحیمی تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1368	-	384	-	-	-	فعّال
سالن نصر آباد تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1370	-	1152	-	-	-	فعّال
گود باستانی  پوریای ولی	ادا­ره­ی ورزش و جوانان	1372	-	1500	-	-	-	فعّال
استادیوم فوتبال صالح آباد مسابقاتی  1000 نفری چمن	اداره­ی ورزش و جوانان	1374	-	21600	-	-	-	فعّال
سالن والیبال صالح آباد تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1375	-	325	-	-	-	فعّال
سالن  تمرینی  جعفریّه	اداره­ی ورزش و جوانان	1380	-	1440	-	-	-	فعّال
سالن ورزشی بانوان	اداره­ی ورزش و جوانان	1384	-	960	-	-	-	فعّال
استخر روباز	اداره­ی ورزش و جوانان	1385	-	1925	-	-	-	غیر فعّال
استخر سرپوشیده­ی پردیس  با سونا و جکوزی الحاقی	اداره­ی ورزش و جوانان	1385	-	1152	-	-	-	فعّال
سالن ورزشی آقایان	اداره­ی ورزش و جوانان	1386	-	1584	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز   نیل آباد تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1386	2000	1200	-	-	-	غیر فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز کاریزنو تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1386	2000	1200	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز مؤمن آباد تمرینی	ادار­ه­ی ورزش و جوانان	1386	500	1200	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز احمد آباد تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1386	500	1200	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز جنّت آباد  تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1386	500	1200	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز بزد تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1386	500	1200	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز سمیع آباد تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1387	500	1200	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز گوش لاغر تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1387	500	1200	-	-	-	فعّال
زمین خاکی فوتبال روباز رباط سمنگان  تمرینی	اداره­ی ورزش و جوانان	1387	2000	1260	-	-	-	نیمه  فعّال
سالن صالح آباد	اداره­ی ورزش و جوانان	1387		1260	-	-	-	فعّال
سالن خیر آباد	اداره­ی ورزش و جوانان	1390		1260	-	-	-	غیر فعّال
سالن خرّم آباد	اداره­ی ورزش و جوانان	1390		665	-	-	-	غیر فعّال
سالن سمیع آباد	اداره­ی ورزش و جوانان	1392		1260	-	-	-	غیر فعّال
سالن نیل   احمد آباد	اداره­ی ورزش و جوانان	1392		1260	-	-	-	غیر فعّال

 

2-6-1. شاخص سرانه­ی فضاهای ورزشی شهرستان تربت جام

شاخص	واحد	سال
		1394	1395	1396
سرانه­ی فضای ورزشی	هر ده هزارنفر	50150	5923	5923

 

2-6-2. شاخص­های ورزشی شهرستان تربت جام

تربیت بدنی (زیر نظر بخش­های دولتی و خصوصی و اداره­ی کلّ ورزش و جوانان)
شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
تعداد کلّ فضاهای ورزشی روباز و سرپوشیده	فضای روباز و سرپوشیده	1032	-	38	-	3.7	-
فضاهای ورزشی روباز	فضای روباز	409	412	17	17	4.2	4.1
فضاهای ورزشی سرپوشیده	فضای سرپوشیده	623	783	21	29	3.4	3.7
سهم فضاهای ورزشی روباز	درصد	39.6	-	44.7	-	-	-
کلّ مساحت فضاهای ورزشی روباز و سرپوشیده	متر مربّع	3237665	-	135947	-	4.2	-
فضاهای ورزشی روباز	متر مربّع	2422619	2638948	115970	11597	4.8	4.4
فضاهای ورزشی سرپوشیده	متر مربّع	815046	645050	19977	21221	2.5	3.3
سهم مساحت فضاهای ورزشی روباز	درصد	74.8	-	85.3	-	-	-
مساحت تحت نظارت اداره­ی کلّ ورزش و جوانان  از مساحت فضای ورزشی روباز استان	مترمربّع	1794241	256047	103970	13327	5.8	5.2
مساحت فضای ورزشی روباز تحت نظارت بخش خصوصی  از مساحت فضای ورزشی روباز استان	متر مربّع	137977	167614	0	1244	0	0.7
مساحت فضای ورزشی روباز تحت نظارت بخش دولتی  از مساحت فضای ورزشی روباز استان	متر مربّع	490401	221389	12000	6650	2.4	3
سهم اداره­ی کلّ ورزش و جوانان  از مساحت فضای ورزشی روباز استان	درصد	74.1	-	89.7	-	_	-
سهم بخش خصوصی  از مساحت فضای ورزشی روباز استان	درصد	5.7	-	0	-	_	-
سهم بخش دولتی  از مساحت فضای ورزشی روباز استان	درصد		-	10.3	-	_	-
مساحت فضای ورزشی سرپوشیده­ی تحت نظارت اداره­ی کلّ ورزش و جوانان از مساحت فضای ورزشی سرپوشیده­ی استان	متر مربّع	256047	-	13327	-	5.2	-
مساحت فضای ورزشی    سرپوشید­­ه­ی تحت نظارت بخش خصوصی از مساحت فضای ورزشی سرپوشیده­ی استان	متر مربّع	337610	-	0	-	0	-
مساحت فضای ورزشی سرپوشیده­ی تحت نظارت بخش دولتی از مساحت فضای ورزشی   سرپوشیده­ی استان	متر مربّع	221389	-	6650	-	3	-
سهم اداره­ی کلّ ورزش و جوانان   از مساحت فضای ورزشی سرپوشیده­ی استان	درصد	31.4	-	66.7	-	-	-
سهم بخش خصوصی  از مساحت فضای ورزشی سرپوشید­ه­ی استان	درصد	41.4	-	0	-	-	-
سهم بخش دولتی از مساحت فضای ورزشی سرپوشیده­ی استان	درصد	27.2	-	33.3	-	-	-
تعداد ورزشکاران فعّال مرد	نفر	49478	340372	900	0	1.8	0
تعداد ورزشکاران فعّال زن	نفر	112760	289709	2339	0	2.1	0
تعداد ورزشکاران سازمان­یافته­ی مرد	نفر	97758	79492	2336	275	2.4	3.5
تعداد ورزشکاران سازمان­یافته­ی زن	نفر	28810	45687	900	691	3.1	1.5
تعداد مربّی ورزش مرد	نفر	10864	9730	711	263	6.5	2.7
تعداد مربّی ورزش زن	نفر	2941	7765	181	147	6.2	1.9
تعداد داور مرد	نفر	950	2800	26	110	2.7	3.9
تعداد داور زن	نفر	487	1804	17	65	3.5	3.6
تعداد استخر روباز	استخر روباز	7	-	1	-	14.3	-
مساحت استخر روباز	متر مربّع	9692	-	1925	-	19.9	-
تعداد استخر سرپوشیده	استخر سرپوشیده	15	-	1	-	6.7	-
مساحت استخر سرپوشیده	متر مربّع	21009	-	1352	-	6.4	-
تعداد زمین چمن استادیوم فوتبال	زمین چمن	40	-	2	-	5	-
مساحت زمین چمن استادیوم فوتبال	متر مربّع	391696	-	30770	-	7.9	-
تعداد زمین خاکی استادیوم فوتبال	زمین خاکی	179	-	10	-	5.6	-
مساحت زمین خاکی استادیوم فوتبال	متر مربّع	1189873	-	63200	-	5.3	-
تعداد سالن ورزشی	سالن ورزشی	233	-	13	-	5.6	-
مساحت سالن ورزشی	متر مربّع	225071	-	12834	-	5.7	-
تعداد باشگاه خصوصی	باشگاه	461	-	0	-	0	-
مساحت باشگاه خصوصی	متر مربّع	449979	-	0	-	0	-
تعداد کلّ اماکن ورزشی  (استخر، استادیوم فوتبال، سالن ورزشی و باشگاه خصوصی)	مکان ورزشی	935	1195	27	46	2.9	3.8
مساحت کلّ اماکن ورزشی (استخر، استادیوم فوتبال، سالن ورزشی و باشگاه خصوصی)	متر مربّع	2287320	3283998	110081	137191	4.8	4.2
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

 

2-7. کتب و مقالات مهم درباره­ی تاریخ، فرهنگ و جغرافیای شهرستان تربت جام

عنوان کتاب	نویسنده	تاریخ چاپ نخست	موضوعات و مباحث اصلی کتاب	ناشر
آثار و سخنان شیخ  جام	محمّدتقی دانش پژوه	1348	آثار و سخنان شیخ جام	فرهنگ ایران زمین
دیوان شیخ احمد جام	احمد کریمی	1365	اشعار شیخ احمد جامی	ما
مقدمه انیس التّائبین	دکترعلی فاضل	1376	گزیده آثار شیخ جام (ویراستاری اکثرآثارشیخ جام توسّط ایشان انجام شده است.)	توس
مجموعه معماری – آرامگاهی مزارشیخ احمد جام	شورای شهرجام	1383	معرّفی مجموعه معماری مزارشیخ احمد جامی	سنبله
سرزمین جام و رجال آن	ابراهیم زنگنه	1384	معرّفی رجال جام	شیخ الاسلام
چریک پیر	حسین نیّری	1385	زندگی سردارشهید حاج محمّد ابراهیم شریفی	ستاره­ها
شیخ جام چه می گوید؟	مژگان یعقوبی	1387	بررسی درون مایه­ی آثارشیخ جام	دستور
گلچین دیوان شیخ احمد جام	شیخ جام	1388	تصحیح و انتخاب عبدالمجید عطایی رودی	شاملو
دیدگاه­های عرفانی شیخ جام	یعقوب ندایی احمدی	1391	عرفان و ادبیات	دستور
مقامات منظوم شیخ احمد جامی	شیخ جام	1391	به تصحیح دکترحسن نصیری (اشعارشیخ جام)	پژوهشکده­ی علوم انسانی
میراث معنوی	محمّد پورنوروز	1392	معرّفی شهدای شهرستان تربت جام	دارالهدای قم
مجموعه آثار شاه قاسم انوار	دکترحسن نصیری	1393	شامل 3کتاب انیس العارفین و رسائل ، دیوان و احوال شاه قاسم انوار	مولی
دیوان شاه قاسم انوار	قاسم انوار	1393	تصحیح دکترحسن نصیری	مولی
درویش ستیهنده	محمّدرضا شفیعی کدکنی	1393	مقام عرفانی شیخ احمد جامی	سخن
سیمای گردشکری جام	منصور زحمتکش	1394	معرّفی جاذبه های گردشگری و هنر و صنایع تربت جام	دستور
منازل و مقامات	یعقوب ندایی احمدی	1394	شرح اصطلاحات عرفانی با تأکید برآثارشیخ جام	دستور
فرهنگ موسیقی  تربت جام	غفورمحمّدزاده	1394	معرّفی موسیقی مقامی و دوتار و شاخه­های آوازخوانی و هنرمندان موسیقی تربت جام	سوره مهر
علی مرد	ملیحه بذری	1394	سرگذشت وخاطرات سردار شهید حسن علیمردانی	سیمرغ خراسان
اثبات بزرگی شیخ جام	اسماعیل بن احمد جام	-	با تصحیح و توضیح دکترحسن نصیری جامی	پژوهشکده­ی علوم انسانی

 

2-8. چهره­های سرشناس و دارای نفوذ، سرداران شهید شهرستان تربت جام

قلمرو کاری	نام و نام خانوادگی	دلیل شهرت و جایگاه	نام و نام خانوادگی	دلیل شهرت و جایگاه	نام و نام خانوادگی	دلیل شهرت و جایگاه
علمی و فرهنگی ( دانشگاهی و حوزوی)	حجّت الاسلام جواد طاهری	امام جمعه	مولوی شرف الدّین جامی الاحمدی	امام جمعه­ی اهل سنّت	حجّت الاسلام اسدالله توسّلی	مدیرحوزه­ی علمیّه
سیاسی و انقلابی	غلامرضا اسدالّهی	نماینده­ی دو دوره­ی مجلس شورای اسلامی	دکتر جلیل رحیمی	نماینده­ی  دهمین مجلس فعلی	حجّت الاسلام         یدالله دامن پاک جامی	مسؤول دفتر سابق امام جمعه
هنری و ادبی	دکترحسن نصیری جامی	علمی	دکترعلیرضا قیامتی	ادبی	محسن دادی	نقّاش وخوشنویس
قهرمانان ورزشی	محمّد تیموری	قهرمان کشتی چوخه	مصطفی ابراهیمی	قهرمان دومیدانی	اکبر الله دادی	قهرمان کشوری کشتی
سایر	غلام­حسن علیزاده	قاری قرآن کشوری	محمد پیمان فر	تیم ملی هندبال	آرمین مینایی	عضو تیم ملّی کبدی
سرداران شهید	حسن علیمردانی	کشاورز	علی اکبر دهقان	نماینده­ی مجلس وقت	اسماعیل بیت الّهی	ورزشکار اهل سنّت

 

2-9. نشریات محلی شهرستان تربت جام

نام نشریّه	دوره­ی انتشار	موضوع	صاحب امتیاز و مدیر مسؤول	شمارگان	آغاز انتشار	تعداد شماره­ی منتشر شده
مجلّه­ی شورای اسلامی شهر تربت جام	دو ماهه	اجتماعی -  فرهنگی – ورزشی  خبری – تحلیلی -   اطّلاع رسانی -  آموزشی	شورای اسلامی شهر تربت جام	3000	5/4/1384	10
ماهنامه­ی زرین دشت	ماهانه	فرهنگی و مسائل اجتماعی	دکترراضیه امینی- سردبیر دکتر داود زرّین پور	2000	12/2/1394	1

 

3. شاخص­های مهمّ شهرستان تربت جام

شاخص	واحد	سال
		1394	1395	1396
جمعیّت	تعداد	262712	267671	267671
رشد جمعیّت	درصد	1.45	1.45	1.45
نسبت رشد جنسی جمعیّت	درصد	1.45	1.45	1.45
نرخ شهرنشینی	درصد	47.9	47.9	47.9
بعد خانوار	نفر	3.95	4	4
تراکم نسبی جمعیّت	نفر در هر کیلومتر مربّع	32.2	32.2	32.2
نرخ اشتغال	درصد	90.9	10	10
نرخ بیکاری	درصد	9.1	9.1	9.1
نرخ مشارکت اقتصادی بانوان	درصد	10.4	10.4	10.4

 

3-1. شاخص­های ازدواج و طلاق شهرستان تربت جام

شاخص	واحد	سال
		1394	1395	1396
میانگین سنّ طلاق زنان	سال	26/6	26/7	-
میانگین سنّ طلاق مردان	سال	32/4	31/6	-
میانگین سنّ ازدواج زنان	سال	20/8	20/7	-
میانگین سنّ ازدواج مردان	سال	25/8	25/8	-

 
 

3-2. وقایع چهارگانه­ی جمعیّت شهرستان تربت جام

عنوان	شهرستان		استان		سهم از استان		رتبه در استان
	1394	1395	1394	1395	1394	1395	1394	1395
تعداد موالید	7452	6732	154834	148500	4	4.5	4	4
تعداد فوت شدگان	989	1037	29781	30542	6	3.4	6	5
نسبت موالید به فوت شدگان	7.5	6.5	5.2	4.9	4	-	4	3
تعداد ازدواج ثبت شده	2689	3126	60472	60536	5	5.2	5	5
تعداد طلاق ثبت شده	347	541	17161	16580	7	3.3	7	5
نسبت ازدواج به طلاق	7.7	508	3.5	3.7	4	-	4	5
میزان باروری خالص	3.6	306	3.3	3،3	4	-	4	5
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

 

4. آموزش و پرورش و کانون­های پرورش فکری شهرستان تربت جام

4-1. تعداد مدارس شهرستان تربت جام در سال تحصیلی 97-96

دوره­ی تحصیلی	آموزشگاه به تفکیک نوع				آموزشگاه به تفکیک شهری و روستایی
	دولتی		غیر دولتی		شهری		روستایی
	مدرسه	کلاس	مدرسه	کلاس	مدرسه	کلاس	مدرسه	کلاس
ابتدایی	276	1380	27	165	68	591	235	954
متوسّطه­ی اوّل	114	479	15	55	35	231	94	303
متوسّطه­ی دوم	67	301	4	21	34	241	37	81

 

4-2. تعداد دانش­آموزان شهرستان تربت جام در سال تحصیلی 97-96 

دورره­ی تحصیلی	پسر	دختر	مجموع	شهری	روستایی	مجموع
ابتدایی	18395	17273	35668	16196	19472	35668
متوسّطه­ی اوّل	6479	5371	11850	6843	5007	11850
متوسّطه­ی دوم	3299	2937	6236	4996	1240	6236

 

4-3. تعداد معلّمان شهرستان تربت جام در سال تحصیلی 97-96

دوره­ی تحصیلی	مرد	زن	جمع
ابتدایی	505	788	1293
متوسّطه­ی اوّل	380	237	617
متوسّطه­ی دوم	175	220	395

 

4-4. شاخص­های آموزش و پرورش شهرستان تربت جام (بخش اول)

شاخص	واحد	سال
		1394	1395	1396
سرانه­ی فضاهای آموزشی	به مترمربّع	1.20	1.30	1.50
نرخ پوشش تحصیلی دختران	درصد	89	90	5/90
نرخ پوشش تحصیلی پسران	درصد	90	91	92
نرخ پوشش تحصیلی دوره­ی پیش دبستانی	درصد	-	-	-
نرخ پوشش تحصیلی دوره­ی ابتدایی	درصد	-	-	-
نرخ پوشش تحصیلی دوره­ی متوسّطه­ی اوّل	درصد	-	-	-
نرخ پوشش تحصیلی دوره­ی متوسّطه­ی دوم	درصد	86	-	-
نرخ پوشش تحصیلی پسران ابتدایی	درصد	97	3/98	5/98
نرخ پوشش تحصیلی دختران ابتدایی	درصد	5/96	1/97	5/97

 

4-5. شاخص­های آموزش و پرورش شهرستان تربت جام (بخش دوم)

آموزش و پرورش
شرح		واحد	استان			شهرستان			نسبت از استان
			1394	1395	1396	1394	1395	1396	1394	1395	1396
تعداد مدارس فیزیکی دوره­های مختلف تحصیلی (بدون بزرگسال و استثنایی)		مدرسه	7900	6530	6898	464	377	389	5.9	5.7	5.6
دوره­های ابتدایی، متوسّطه­­ی اوّل و متوسّطه­ی دوم (به جز فنّی و حرفه­ای­ و کاردانش)	تعداد کلّ دانش آموز	نفر	1103557	1140449	1102862	51226	51038	51861	4.6	4.4	4.7
	دانش آموزان پسر	نفر	567606	586703	559899	26882	26374	26909	4.7	4.5	4.8
	دانش آموزان دختر	نفر	535951	553746	543151	24344	24416	24952	4.5	4.4	4.6
دوره­ی ابتدایی	تعداد کلّ دانش آموز	نفر	664750	685100	707071	33797	34835	35668	5.1	5	5
	دانش آموزان پسر	نفر	341216	351699	362741	17352	17834	18395	5.1	5	5
	دانش آموزان دختر	نفر	323534	333401	344494	16445	17001	17273	5.1	5	5
دوره­ی اوّل متوسّطه	تعداد کلّ دانش آموز	نفر	260462	268178	276231	10987	11354	11850	4.2	4.2	4.2
	دانش آموزان پسر	نفر	136023	139413	143875	6155	6305	6479	4.5	4.5	4.5
	دانش آموزان دختر	نفر	124439	128765	132470	4832	5049	5371	3.9	4	4
دوره­ی دوم متوسّطه	تعداد کلّ دانش آموز	نفر	178345	175715	175131	6442	6351	6236	3.6	3.6	3.5
	دانش آموزان پسر	نفر	90367	88309	87751	3375	3353	3299	3.7	3.8	3.7
	دانش آموزان دختر	نفر	87978	87406	87380	3067	2965	2937	3.5	3.4	3.3
سهم دانش­آموزان دوره­ی ابتدایی		درصد	60.2	60	62	66	66.3	66.3	-	-	-
سهم دانش­آموزان دوره­ی متوسّطه­ی اوّل		درصد	23.6	23.5	23.8	21.4	21.6	22	-	-	-
سهم دانش­آموزان دوره­ی متوسّطه­ی دوم		درصد	15.2	10.6	15.1	12.6	12	11.6	-	-	-
کلیّه­ی دوره­ها	تعداد کلّ دانش آموز	نفر	1170363	1140449	1158433	53835	52540	53754	4.6	4.6	4.6
	دانش آموزان پسر	نفر	604653	586703	594277	28452	27492	28173	4.7	4.6	4.7
	دانش آموزان دختر	نفر	565710	553746	564344	25383	25048	25581	4.5	4.5	4.5
تعداد معلّم در کلیّه­ی دوره­ها		معلّم	47797	50070	51162	2324	-		4.9	-
نسبت دانش­آموز به معلّم در کلیّه­ی دوره­ها		دانش آموز به معلّم	21	22.7	22.6	20.7	-		-	-
تعداد کلاس دایر در کلیّه­ی دوره­ها		کلاس	54222	49928	49019	2602	2416	2401	4.8	4.8	4.9
تراکم در کلاس دایر در کلیّه­ی دوره­ها		نفر در کلاس	21.6	22.8	23.6	20.7	21.7	22.3	-	-	-
تعداد مدارس دولتی و غیردولتی (به استثنای مدارس استثنایی)		مدرسه	9982	8992	9212	552	514	528	5.5	5.7	5.7
نسبت مدارس دولتی از کلّ مدارس		درصد	0.8	0.8	0.8	0.8	0.8	0.8	-	-	-
تعداد مدارس استثنایی		مدرسه	268	279	295	18	19	21	6.7	6.8	7.1
تعداد دانش­آموز استثنایی		نفر	7480	7755	7736	434	479	490	5.8	6.1	6.3
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395و1396

 

4-6. مراکز علمی و تربیتی آموزش و پرورش شهرستان تربت جام

نوع مرکز/ واحد	نام مرکز/ واحد	فعّال/ غیرفعّال	نام مرکز/ واحد	فعّال/ غیرفعّال
پژوهش سرا	آیت الله خامنه­ای - ثامن الائمّه	فعّال	-	-
کانون فرهنگی- تربیتی	فرزانگان - وحدت	فعّال دخترانه	هنر و اندیشه پسرانه ولایت مختلط	فعّال
مرکز آموزشی رفاهی(خانه­ی معلّم)	معلّم سرا	فعّال	-	-

 

4-7. مراکز و کانون­های پرورش فکری کودکان و نوجوانان شهرستان تربت جام

نام مرکز	موقعیت		نوع			تعداد اعضای ثابت			تعداد کتاب
	روستایی	شهری	ثابت	سیّار	پستی	1394	1395	1396	1394	1395	1396
مرکز فرهنگی و هنری تربت جام	-	*	*	-	-	437	448	359	7626	8239	8412
مرکز فرهنگی و هنری سیّار روستایی	*	-	-	*	-	944	827	700	4281	4826	5013

 
 
 
 
 
 

5. آموزش عالی شهرستان تربت جام

5-1. مشخصّات دانشگاه­ها و مؤسّسات آموزش عالی  و فنّی شهرستان تربت جام

نام دانشگاه و مؤسّسه­ی آموزش عالی	سال تأسیس	تعداد دانشکده	تعداد رشته	دوره­های تحصیلی تحت پوشش	نوع هیأت علمی
					تمام وقت	سایر
آزاد	1363	-	41	کاردانی/کارشناسی/ارشد	41	75
مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی	1381	-	11	کاردانی/کارشناسی ناپیوسته	-	36
پیام نور	1382	1	23	کارشناسی	5	60
دانشکده­ی سما	1383	1	12	کاردانی/کارشناسی	3	1
دانشکده­ی علوم پزشکی	1389	2	4	کاردانی /کارشناسی	7	41
مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری	1389	1	10	کارشناسی	11	93
دانشگاه غیرانتفاعی وحدت	1390	1	11	کاردانی/ کارشناسی/کارشناسی ارشد	5	37

 
 

5-2. وضعیّت دانشجویان شهرستان تربت جام

	به تفکیک جنسیّت		بومی/ غیربومی		دوره­ی تحصیلی			تعداد کل
	دختر	پسر	بومی	غیر بومی	کاردانی	کارشناسی	کارشناسی ارشد و بالاتر
کلّ دانشگاه­ها	2711	2955	3406	2281	865	102	815	5697

 

5-3. خوابگاه­های دانشجویی شهرستان تربت جام

ردیف	نام خوابگاه	دانشگاه مربوطه	مالکیّت خوابگاه	تعداد ساکنان	جنسیّت	خدمات خوابگاهی (سلف ، کتابخانه )
1	مرکزی 1	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	ملکی	390 نفر	زن	سالن مطالعه ، سایت کامپیوتری ، نماز خانه ، سالن اجتماعات ، پایگاه بسیج خواهران
2	مرکزی 2	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	ملکی	145 نفر	زن	سالن مطالعه ، سالن اجتماعات،                                        پایگاه بسیج خواهران
3	خوابگاه خواهران	مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	ملکی	90	زن	نماز خانه ، کتابخانه ، قرائت خانه ، کافی نت،  سلف سرویس
4	شهید خانلری	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	استیجاری	90	برادران	فاقد سکنه
5	فردوسی	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	استیجاری	130	برادران	فاقد سکنه –کتابخانه دارد
6	خوابگاه خواهران	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	استیجاری	150	زن	فاقد سکنه
7	خوابگاه برادران	دانشکده­ی سما	ملکی دانشگاه آزاد	20	مرد	.
8	خوابگاه خواهران	دانشکده­ی سما	خوابگاه دانشگاه آزاد	25	زن	-

 

5-4. تشکّل های دانشجویی شهرستان تربت جام

نام تشکّل	محلّ فعّالیّت	نوع فعّالیّت	تعداد اعضاء
بسیج دانشجویی	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام، مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	فرهنگی ، سیاسی،  اجتماعی	1300 نفر
انجمن اسلامی دانشجویی	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	فرهنگی،  سیاسی،  اجتماعی	400 نفر
کانون دانشجویی هلال احمر	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام ، مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	فرهنگی،  اجتماعی ، امدادی	350 نفر
انجمن علمی شیمی صنایع غذایی	مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	علمی	30نفر
انجمن شیمی آرایش بهداشتی	مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	علمی	15 نفر
انجمن علمی نرم افزار	مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	علمی	46 نفر
بسیج دانشجویی	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	سیاسی و مذهبی	250
کانون هنر	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	فرهنگی	50
کانون هیأت­های مذهبی	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	مذهبی	150
کانون محیط زیست	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	فرهنگی و اجتماعی	20
کانون هلال احمر	دامپروری تربت جام	امداد و نجات	15
انجمن علمی برق	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	علمی- آموزشی	57
انجمن علمی معماری	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	علمی –آموزشی	33
تشکّل دانشجویی هلال احمر	دانشکده­ی سما	خدمت رسانی به محرومین وزلزله زدگان و...	80

 
 

5-5. نشریّات دانشجویی شهرستان تربت جام

عنوان نشریّه	محلّ فعّالیّت	زمینه­ی فعّالیّت	شروع فعّالیّت	تیراژ	تعداد                                                       نشریّه­ی منتشر شده	وابستگی به تشکّل‌ها
دین و دانش	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	فرهنگی ،  اجتماعی	ماهنامه	300 نسخه	12 نسخه	انجمن ادبی آوای جام
کتیبه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	فرهنگی ، سیاسی	ماهنامه	300 نسخه	6 نسخه	انجمن اسلامی دانشجویان
نگاه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	فرهنگی ،  سیاسی	ماهنامه	500 نسخه	15 نسخه	بسیج دانشجویی
طه	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	فرهنگی ،  مذهبی	فصلنامه	300 نسخه	5 نسخه	کانون قرآن و عترت
اشاره	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	علمی ،  آموزشی	فصلنامه	300 نسخه	4 نسخه	انجمن علمی روانشناسی
انعکاس	مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	فرهنگی ،  مذهبی   علمی	چهار ماه یکبار	300 نسخه	1200 جلد	-
شیمی و نوآوری	مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	علمی	پایان هر ترم	50 نسخه	100 جلد	-
صفر و یک	مرکز علمی کاربردی صنعت غذایی تربت جام	علمی	پایان هر ترم	50 نسخه	100 جلد	-
تپش	دانشگاه پیام  نور      تربت جام	علمی ،  فرهنگی	گاهنامه	100 نسخه	400 جلد	-
نشریّه­ی پژواک	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	علمی	-	30	فعّال	ندارد
آوا	مجتمع آموزش عالی کشاورزی و دامپروری تربت جام	فرهنگی	یک ترم
گاهنامه تخصّصی معماری برق	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	علمی –آموزشی	یک دوره	100عدد	100	--

 

5-6. آثار مهمّ دانشجویی درباره­ی جغرافیا، تاریخ و فرهنگ شهرستان تربت جام

عنوان پایان نامه	مشخصّات دانشجو	سال تدوین	دانشگاه	دوره­ی تحصیلی
علل و انواع جرم و نوع گرایش به آن در شهرستان تربت جام	سعید اعتمادی فر	1377	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1377
فرهنگ مردم تربت جام	زهرا ذوقی	1378	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1378
آداب و رسوم اجتماعی مردم تربت جام	سعید نجاتی	1379	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1379
عوامل مؤثّر بر مشارکت سیاسی دانشجویان واحد تربت جام در سال تحصیلی 80-79	امیر بهرام­ پور پیوندی زاده	1380	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1380
بررسی پیرامون کاهش وجدان اخلاقی  در بین کارکنان ادارات دولتی تربت جام در سال 80	حمید رضا صدارتی- منوچهر پیشقدم	1380	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1380
مونوگرافی تربت جام	فرهاد مرآتی	1380	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	1380
بررسی علل تأخیر سنّ ازدواج در جوانان دختر و پسر تربت جام	زهره علیزاده	1381	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1381
بررسی عوامل مؤثّر بر میزان گرایش مردم به موسیقی محلّی تربت جام	زهرا قنبری	1381	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1381
بررسی علل گرایش مردم تربت جام به خرافات	علی محمّد زاده	1382	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1382
بررسی میزان و عوامل مؤثّر بر گرایش  دانش­آموزان دبیرستانی به ظاهر غربی	ساناز برادران	1382	دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام	1382
بررسی نگرش مردم تربت جام نسبت به طلاق	زهرا ربّانی	1383	دانشگاه آزاد اسلامی  واحد تربت جام	1383
روش ابتکاری محاسبات جایابی بهینه­ی پست­های فوق توزیع در استان خوزستان	امیدکیانی	1394	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	1394
طراحی ومحاسبات سیستم فتوولتائیک برای تأمین برق چاه آب کشاورزی نمونه درشهرستان تربت جام	محمود برقرار رودی	1394	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	1394
تولید برق توسّط وسایل نقلیّه و شارژ   بی سیم یا وایرلس	مهدی شجاعی	1394	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	1394
مشخّصات فنّی تجهیزات و نحوه محاسبات سیستم زمین درپست 400کیلو وات	رضا کردستانی	1395	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	1395
طرّاحی و ساخت مدار تغذیه و کنترل شارژ نشانگرخطا از طریق سیستم فتوولتائیک	احسان نژادایرانی	1395	مؤسّسه­ی آموزش عالی وحدت	1395

 

6. امور و فعّالیّت­های مذهبی شهرستان تربت جام

6-1. ائمّه­ی جمعه شهرستان تربت جام

نام شهر/ روستا	نام امام جمعه	سابقه­ی امامت جمعه
تربت جام (شیعه)	جواد طاهری	دوسال
تربت جام (تسنّن)	شرف الدّین جامی الاحمدی	27
نصرآباد (شیعه)	ابوالفضل مظاهری	یک هفته (سال 96)
صالح­آباد (شیعه )	محمّد بختیاری	5
صالح­ آباد (تسنّن)	عبدالباقی یوسفی	20
احمد آباد (تسنّن)	ناصرکبودانی	7
نیل شهر(تسنّن)	عبدالواحد رمضانی	16
سمیع آباد	امان­الله برزگر	15

 

6-2. مدارس علمیّه­ی شهرستان تربت جام

نام مدرسه	سال تأسیس	تعداد طلبه			ظرفیّت مدرسه	مدیریّت مدرسه
		مرد	زن	جمع
احمدیّه	1312	95	20	115	200	شرف الدّین جامی الاحمدی
مهدیّه (عج)	1330	200	0	200	200	اسدالله توسّلی(30)
نرجس (س)	1350	-	72	72	100	اعظم سقط کار(50)
فخرالمدارس	1361	80	120	200	200	احمد نخل احمدی
تعلیم القرآن (غیررسمی)	1363	50	50	100	200	مولوی رحیمی
خلفای راشدین	1366	65	50	115	200	مصطفی زیتونی
ولیعصر	1367	40	0	40	50	سید محمّد مجیدی(67)
محمّدغزّالی	1368	44	17	61	100	عبدالباقی یوسفی
اعظمیّه (غیررسمی )	1373	65	0	65	200	مصطفی اربابی
صدّیقیّه (غیررسمی )	1380	175	90	265	400	علی خیری

6-3. تعداد حوزه­های علمیّه و طلّاب، مساجد و حسینیّه‌ها و روحانیّون مقیم شهرستان تربت جام

شاخص	واحد	سال			توضیحات
		1394	1395	1396
تعداد حوزه­های علمیّه	واحد	3	3	3	افزایش نیاز است.
تعداد طلّاب شیعه	تعداد	300	312	355	حمایت و تبلیغ و جذب، نیاز منطقه است.
حوزه­های علمیّه­ی اهل سنّت	واحد	7	7	7	-
طلّاب اهل تسنّن	تعداد	860	921	1005	-
تعداد مساجد اهل سنّت	باب	230	232	235	تقاضا برای ساخت اماکن مذهبی وجود دارد.
تعداد حسینیّه­ها	باب	20	20	20	-
تعداد کلّ مساجد	باب	340	343	345	-
تعداد روحانیّون مقیم	تعداد	100	104	106	برخی ازروستاهای کوچک، فاقد روحانی می­باشد.

 

6-4. موقوفات شهرستان تربت جام

6-4-1. پنج موقوفه­ی مهمّ شهرستان به ترتیب اهمّیّت

ردیف	نام موقوفه	موقعیّت: شهر / روستا	موضوع وقف	متولّی ( اداره­ی اوقاف/مردمی)
1	عبّاسقلی خان شاملو	روستای یاقوتین	حوزه­ی علمیّه­ی عبّاسقلی خان شاملو	مرتضی سپهری شاملو
2	بانو عزّت الزّمان صارم کلالی	حسین آباد صالح آباد	درمانی	اداره­ی اوقاف
3	سید نصرالله صارم کلالی	عرب آباد صالح آباد	درمانی	اداره­ی اوقاف
4	محمّدرضا (کربلایی غلامحسین دربی)	تربت جام	مذهبی (تعزیه داری)	اداره­ی اوقاف
5	ابوالقاسم سرفراز خبّاز	تربت جام	مکتب نرجس	اداره­ی اوقاف

 

7. بهداشت و درمان شهرستان تربت جام

7-1. تعداد مراکز و کادر بهداشتی- درمانی شهرستان تربت جام

تعداد بیمارستان	تعداد مراکز بهداشتی و درمانی	تعداد خانه­های بهداشت	تعداد درمانگاه­ها و کلینیک­ها		تعداد داروخانه­ها		تعداد پزشک		تعدادپایگاه­های اوراژنس
			دولتی	خصوصی	عادی	شبانه روزی	عمومی	متخصص	شهری	جادّه‌ای
4	24	124	1	4	18	2	60	55	1	7

 
 

 

 

7-2. وضعیّت بیمارستان­های شهرستان تربت جام

نام بیمارستان	مالکیّت	تاریخ بهره برداری	تعداد بخش	تعداد تخت مصوّب	تعداد تخت فعّال
سجّادیّه	دولتی	1381	11	160	174
طالقانی	دولتی	1395	3	64	40
صالح آباد	دولتی	درحال آماده سازی	6	32	0
ارتش	دولتی	1395	4	32	15

 

7-3. شاخص­های حوز­ه­ی سلامت و بهداشت شهرستان تربت جام (بخش اوّل)

بهداشت و درمان
شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
تعداد کلّ پزشکان (زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی)	پزشک	21219	21948	844	663	4	3
عمومی	پزشک	1152	1148	36	48	3.1	4.2
متخصّص	پزشک	1416	1338	50	16	3.5	1.2
دندانپزشک	دندانپزشک	190	216	5	13	2.6	6
داروساز	پزشک	190	205	3	2	1.6	1
پیراپزشک	پیراپزشک	18271	19041	750	584	4.1	3.1
سرانه­ی تعداد پزشک	پزشک به ازای هر 10000 نفر	35.4	34.1	32.1	24.8	-	-
تعداد تخت مصوّب بیمارستان­ها	تخت	9702	10311	96	160	1	1.6
سرانه­ی تخت مصوّب بیمارستان­ها	تخت مصوّب به ازای هر 1000 نفر	1.6	1.6	0.4	0.6	-	-
تعداد تخت فعّال بیمارستان­ها	تخت	6285	6534	160	224	2.5	3.4
سرانه تخت فعّال بیمارستان­ها	تخت فعّال به ازای هر 1000 نفر	1	1	0.6	0.8	-	-
تعداد خانه­ی بهداشت فعّال روستایی	خانه­ی بهداشت	1408	1382	110	110	7.8	0.8
سرانه­ی خانه­ی بهداشت فعّال روستایی	خانه­ی بهداشت روستایی به ازای هر 1000 نفر	0.2	0.8	0.4	0.8	-	-
تعداد مراکز بهداشتی درمانی روستایی	مرکز	178	188	13	160	7.3	8.5
سرانه­ی مراکز بهداشتی درمانی روستایی	مرکز بهداشت به ازای هر 10000 نفر	0.3	1.1	0.5	1.2	-	-
تعداد مراکز بهداشتی درمانی شهری	مرکز	192	211	8	8	4.2	3.8
سرانه­ی مراکز بهداشتی درمانی شهری	مراکز بهداشتی به ازای هر 10000 نفر	0.3	0.4	0.3	0.6	-	-
تعداد آزمایشگاه	آزمایشگاه	423	441	7	17	1.7	3.9
سرانه­ی تعداد آزمایشگاه	آزمایشگاه به ازای هر 1000 نفر	0.1	0.1	0	0.1	-	-
تعداد داروخانه	داروخانه	862	877	25	22	2.9	2.5
سرانه­ی تعداد داروخانه	داروخانه به ازای هر 1000 نفر	0.1	0.1	0.1	0.1	-	-
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                             

7-4. شاخص­های حوزه­ی سلامت و بهداشت شهرستان تربت جام (بخش دوم)

شاخص	واحد	سال
		1394	1395	1396
سرانه­ی پزشک به جمعیّت	هرده هزارنفر	75/4	62/4	26/4
سرانه­ی تخت بیمارستان به جمعیّت	هرده هزارنفر	8/5	14/8	94/7
سرانه­ی خانه بهداشت روستایی	هرده هزارنفر	74/7	7/7	5/7

 

8. خدمات اجتماعی و حمایتی شهرستان تربت جام

8-1. بیمه شدگان و حمایت شدگان شهرستان تربت جام

تعداد بیمه شدگان تأمین اجتماعی			تعداد مستمرّی بگیران تأمین اجتماعی			بیمه شدگان پوشش خدمات درمانی به نفر			تعداد تحت پوشش بهزیستی (مستمرّی بگیران)			تعداد تحت پوشش کمیته­ی امداد مددجو و طرح شهید رجایی			تحت پوشش بیمه روستاییان
1394	1395	1396	1394	1395	1396	1394	1395	1396	1394	1395	1396	1394	1395	1396	1394	1395	1396
20122	20714	19931	2411	2668	2796	229120	221713	224927	770	770	900	12985	12649	11126	5972	6586	6987

 
 
 
 
 
 
 

8-2. شاخص­های بیمه­ی سلامت شهرستان تربت جام

بیمه­ی سلامت
شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
جمعیّت کل بیمه ­شدگان (اصلی و تبعی) سلامت استان	نفر	3731928	3235506	229120	211606	6.1	6.5
بیمه شدگان اصلی بیمه­ی سلامت	نفر	1930472	1036773	91367	59617	4.7	5.8
بیمه شدگان تبعی  بیمه­ی سلامت	نفر	1801456	2198733	137753	151989	7.6	6.9
سهم بیمه شدگان اصلی بیمه­ی سلامت	درصد	51.7	32	39.9	28.2	_	-
سهم  بیمه شدگان تبعی بیمه­ی سلامت	درصد	48.3	68	60.1	71.8	_	-
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

 

8-3. مراکز ویژه­ی خدمات توان­بخشی بهزیستی شهرستان تربت جام

مراکز نگهداری سالمندان			مراکز نگهداری معلولان ذهنی
شهری	روستایی	ظرفیّت	شهری	روستایی	ظرفیّت
1	-	20	1	-	50

 

8-3-1.تعداد مراکز حمایتی-  اجتماعی شهرستان تربت جام

تعداد زنان سرپرست خانوار  تحت پوشش بهزیستی		تعداد دانش­آموزان تحت پوشش بهزیستی	تعداد دانشجویان تحت پوشش بهزیستی	تعداد کلینیک­های مددکاری	تعداد مهدهای کودک		تعداد مراکز شبانه­روزی کودکان بی سرپرست		اورژانس اجتماعی	تعداد مراکز بازپروری زنان	تعداد پایگاه­های خدمات اجتماعی	تعداد مراکز جامع خدمات بهزیستی
خانوار	نفر				شهری	روستایی	دختر	پسر
480	1440	230	57	-	23	16	1	2	1	-	دردست اقدام	-

 

 
 
 

8-3-2. جمعیّت تحت پوشش بهزیستی شهرستان تربت جام

بهزیستی
شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
جمعیّت تحت پوشش مراکز حمایتی بهزیستی	نفر	138491	-	3906	-	2.8	-
جمعیّت تحت پوشش مراکز توانبخشی بهزیستی	نفر	94040	-	5065	-	5.4	-
خانوارهای بی سرپرست و نیازمند تحت حمایت بهزیستی (شهری)	خانوار	5230	-	277	-	5.3	-
افراد بی سرپرست و نیازمند تحت حمایت بهزیستی (شهری)	نفر	11759	-	698	-	5.9	-
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

 

8-4. مراکز خدمات حمایتی اجتماعی کمیته­ی امداد امام خمینی (ره) شهرستان تربت جام

تعداد زنان سرپرست خانوارتحت پوشش		تعداد دانش­آموزان تحت پوشش	تعداد دانشجویان  تحت پوشش	تعداد مستمرّی بگیران طرح شهید رجایی
خانوار	نفر
6262	14089	2120	254	6242

 

8-4-1. تعداد  ایتام و حامیان کمیته­ی امداد امام خمینی (ره) شهرستان تربت جام

کمیته امداد
شرح	واحد	استان		شهرستان		نسبت از استان
		1394	1395	1394	1395	1394	1395
کلّ ایتام تحت پوشش کمیته­ی امداد امام خمینی(ره)	نفر	13145	-	872	-	6.6	-
تعداد حامی تحت پوشش کمیته­ی امداد امام خمینی(ره)	نفر	71431	65162	3100	3456	4.3	5.3
ایتام مورد حمایت حامیان کمیته­ی امداد امام خمینی(ره)	نفر	13086	-	872	-	6.7	-
برگرفته از سازمان برنامه و بودجه استان خراسان رضویِ؛1394 و 1395

 

8-5. مراکز و خدمات پیشگیری شهرستان تربت جام

تعداد کلینیک­های درمان اعتیاد سرپایی	تعداد مراکز اقامتی  بهبودی میان مدّت (کمپ)	تعداد مراکز مشاوره­ی روانشناختی خصوصی	تعداد مراکز مشاوره­ی ژنتیک خصوصی	تعداد مراکز سلامت روان و پایگاه خدمات اجتماعی
-	1	1	-	-

 

9. فعّالیّت­های جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام

9-1. تعداد اعضای جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام

تعداد اعضای سازمان جوانان							تعداد اعضای سازمان داوطلبان					تعداد اعضای سازمان امداد و نجات
غنچه­های هلال	دانش­آموزی	جوانان	دانشجویی	طلّاب	روستایی	جمع کل	حمایت	هدایت	مشارکت	مهارت	جمع کل	امدادگر3	امدادگر2	امدادگر1	نجاتگر3	نجاتگر2	نجاتگر1	ایثار	جمع کل
210	326	730	420	60	48	1794	94	75	202	131	502	24	18	13	33	22	13	1	124

 

9-2. تعداد کانو­ن­ها و دوره­های آموزشی جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام

تعداد کانون‌ها							تعداد پست امدادی		تعداد پست ایمنی وسلامت مسافرین
غنچه­های هلال	دانش آموزی	جوانان	دانشجویی	طلّاب	روستایی	جمع کل	موقّت	ثابت	12ساعته	24ساعته
5	26	2	3	1	2	39	-	2	2	-

 

9-3. فعّالیت­های شاخص جمعیّت هلال احمر شهرستان تربت جام

فعّالیّت­های شاخص ­نیمه­ی اوّل سال 1396	عمده تهدیدات ناشی از بلایای طبیعی وغیر طبیعی شهرستان								تعداد مددجویان تحت حمایت
کاروان سلامت به مناطق محروم2- طرح همای رحمت ( بسته بندی مواد غذایی درماه مبارک رمضان) 3- امداد و نجات نوروزی4- کمک به آسیب دیدگان ناشی از زلزله­ی 16/1/96 تربت جام 5- طرح ایمنی و سلامت مسافرین نوروزی6-برنامه­های هفته هلال احمر و روز جهانی صلیب سرخ 7- برگزاری طرح ملّی دادرس (دانش­آموز آماده­ی روزهای سخت) 8-آغاز طرح شوق و رویش (طرح اوقات فراغت جوانان ) 9- برگزاری طرح ملّی پیمان (پیش­گیری ازاعتیاد جوانان) و همایش آن درشهرستان 10- شرکت اعضاء در اردوهای کشوری	زلزله	سیل	خشکسالی	حوادث جادّه­ای	آتش سوز­ی ناشی از تغییرات آب و هوایی	برف وکولاک	طوفان	برق گرفتگی ناشی از صاعقه
	*	*	*	*	*	*	*	*	-

 
 
 
 
 

10. شوراهای اسلامی شهر و روستاهای شهرستان تربت جام

10-1. تعداد شورای شهر، روستا ، بخش و تعداد اعضای شوراهای اسلامی شهرستان تربت جام

شهری				روستایی										جمع کلّ شهری و روستایی			شورای اسلامی فرادستی
تعداد شهر	زن	مرد	جمع	سه نفره				پنج نفره				جمع کلّ روستا	جمع کلّ اعضاء	زن	مرد	جمع	تعداد بخش	تعداد اعضاء	تعداد اعضای شهرستان
				تعداد روستا	زن	مرد	جمع	تعداد روستا	زن	مرد	جمع
جمع کل	2	25	27	185	5	547	552	20	0	20	105	221	657	8	408	416	5	25	11

 

10-2. مصوّبات شاخص فرهنگی و اجتماعی شوراهای اسلامی شهرها و روستاها و اقدامات شاخص شهرداران محترم و دهیاران شهرستان تربت جام

ردیف	مصوبّات شاخص	هدف مصوّبه	جمعیّت تحت پوشش
1	پرداخت مبلغ 000/5000 ریال مساعدت توسّط شهرداری به ستاد راهیان نورشهرستان	کمک به ستاد راهیان نور	1500
2	برآورد اعتباری تا سقف سیصد میلیون ریال بابت برگزاری همایش هاتفی خرد گردی توسّط شهرداری تربت جام	سلسله همایش­های تا هزاره­ی شیخ جام	1000
3	برگزاری همایش بین المللی عبدالرّحمان جامی	سلسله همایش­های تا هزاره­ی شیخ جام	1000
4	تجلیل از قاریان و مراسم ختم قرآن به مبلغ 180میلیون ریال	تجلیل از قاریان قرآنی	-
5	کمک به کاروان زیارتی پرسنل شهردای درایّام اربعین به مبلغ 20 میلیون ریال	کاروان زیارتی	600
6	جلسات گفتمان­های دینی و تربیتی و کارگاه­های مهارت­های زندگی	فرهنگی	300

11. نهادهای صنفی و تخصّصی شهرستان تربت جام

مجمع امور صنفی

نظام پزشکی

نظام مهندسی

نظام پرستاری

نظام دامپروری و دامپزشکی

خانه­ی صنعت و معدن

کانون‌های صنفی حوزه­ی اجتماعی

خدماتی

تولیدی

دارا

فاقد

دارا

فاقد

دارا

فاقد

دارا

فاقد

دارا

فاقد

دارا

فاقد

دارا

فاقد

دارا

فاقد

593

34

420

45

1

-

1

-

1

-

1

-

-

-

-

-

 

11-1. تعداد تشکل­های صنفی شهرستان تربت جام

	واحد	سال			توضیحات
		1394	1395	1396
تعداد تشکّل های صنفی	تعداد	21	20	20	درسال 1395 اتّحادیّه­ی فرش دست­باف با اتحادیّه­ی آرایشگاه‌های زنانه ادغام شد و تعداد اتّحادیّه‌های صنفی به 20 اتحادیّه کاهش یافت